Δραστηριότητες

1ο Φύλλο εργασίας

Υπόθεση εργασίας
Θέλετε να γράψετε ένα θεατρικό έργο εμπνευσμένο από την Οδύσσεια;  Τι χρειάζεστε; 

πρόσωπα: αυτά θα είναι οι γυναίκες που έχετε συναντήσει στο έργο του Ομήρου οι οποίες όμως παίζουν κάποιο ρόλο μικρό ή μεγάλο, θετικό ή αρνητικό στο νόστο του Οδυσσέα, αλλά και ο ίδιος ο Οδυσσέας.
χώρο: αυτός μπορεί να είναι ο «φυσικός» χώρος στον οποίο έχουμε συναντήσει το κάθε πρόσωπο και στον οποίο θεωρούμε ότι ανήκει
χρόνο: ο Οδυσσέας έχει φύγει από το νησί των Φαιάκων και σε λίγο το ταξίδι του θα τελειώσει φτάνοντας στην Ιθάκη. Είναι μακριά από όλες τις γυναίκες που εμπλέκονται μαζί του.
τεχνική: θεατρικός μόνολογος
σενάριο: οι μονόλογοι των γυναικών αυτών θα έχουν τα εξής κοινά στοιχεία: έχουν ως αποδέκτη είτε τον ίδιο τον εαυτό τους είτε τον Οδυσσέα, ο οποίος όμως δεν είναι παρών. Οι γυναίκες μιλούν μόνες τους απευθυνόμενες όμως σε αυτόν με εξομολογητικό τρόπο. Λένε όλα αυτά που θα ήθελαν να του είχαν πει και δεν του είπαν, αποκαλύπτουν τις βαθύτερες σκέψεις τους...


2ο Φύλλο εργασίας

Υπόθεση εργασίας: Στόχος σας είναι να κάνετε την ηθογράφηση του γυναικείου προσώπου που επιλέξατε με βάση την παρουσία του στις ραψωδίες που διδαχθήκατε.

Έχοντας κατά νου ότι ένα πρόσωπο σε ένα λογοτεχνικό κείμενο το χαρακτηρίζουμε:

  • από τις σκέψεις, τα συναισθήματα, τα λόγια και τις πράξεις του ίδιου

  • από τις σκέψεις, τα συναισθήματα, τα λόγια και τους χαρακτηρισμούς άλλων προσώπων του έργου για το πρόσωπο αυτό

  • από τις σκέψεις, τα συναισθήματα, τα λόγια και τους χαρακτηρισμούς του αφηγητή/ποιητή

Διαβάστε το έργο του Ομήρου και μελετήστε τα χωρία από τα οποία μπορείτε να αντλήσετε στοιχεία για να κάνετε την ηθογράφηση (περιγραφή και αξιολόγηση της συμπεριφοράς και της δράσης του) του γυναικείου προσώπου που επιλέξατε.


Αθηνά : α52-361, α365, α 498, γ 31-380, 152-166, 255-261, δ 378, 562-3, ε 4-32, 121-2, ε 421-427, 477, 487-8, 550-2, ζ 3-62, 174-5, 282-8, 355-6, 391-402, θ 9-27, 231-240, 596, 629,ι 352, ν 210-421, ν 388-390, π 173-196, π 232-5, 259-260, σ 82-84, τ507-8, φ 363-4, ω 472-488,502-3, 517-551,
και σχόλια: α 31, 141, 174, 356, 363-5, θ 596.

Αντίκλεια: λ 93-98, 154-161, 169-250, σ199.

Καλυψώ: α 17-19, α 60-66, α 98-100, δ 628, ε16-21, 35, 66-296, 304-6, 354, 410, θ 548-551, ι 32-3, μ 439, 504-7

Κίρκη: θ 543-5, ι 34-6, κ235-582, λ 6-8, 24

Ναυσικά: ζ 24-390, θ 555-568

Πηνελόπη: α 304-308, 365-410, ε230-241, λ196-204, 500-513, π40-47, 82-86, 141-4,τ 103-383 (κυρίως 127-170), 398-401, 505-8, φ 314-364, ψ7-135, 189-278


3ο Φύλλο εργασίας 

Υπόθεση εργασίας: Στόχος σας είναι να παρατηρήσετε τον τρόπο με τον οποίο αναπαρίσταται το γυναικείο πρόσωπο στην αρχαία αγγειογραφία, αλλά και στη νεότερη τέχνη και να εντοπίσετε διαφορές και ομοιότητες σε σχέση με τον τρόπο που ο Όμηρος παρουσιάζει το συγκεκριμένο πρόσωπο. Στο τέλος να γράψετε σε έγγραφο του Word μια σύντομη περιγραφή της γυναίκας αυτής, όπως εσείς τη φαντάζεστε, για να την ενσωματώσετε ως σκηνική οδηγία στο θεατρικό σας μονόλογο.

3.1 Ομάδα- Πηνελόπη
Στη σελίδα Αρχαία Τέχνη, στο όνομα Πηνελόπη θα βρείτε διάφορα αγγεία της αρχαίας περιόδου στα οποία αυτή απεικονίζεται. 
Στο διαδίκτυο πηγαίνετε στις παρακάτω ιστοσελίδες:





Να επιλέξετε τα έργα τα οποία έχουν σχέση με την Πηνελόπη και αφού τα αντιγράψετε να τα αποθηκεύσετε στο φάκελο Πηνελόπη που έχετε ήδη δημιουργήσει στην επιφάνεια εργασίας.
Να παρατηρήσετε με προσοχή τα έργα της αρχαίας περιόδου:
Περιγράψτε την εξωτερική εμφάνιση της Πηνελόπης. Πώς είναι ντυμένη; Ποια είναι η στάση του σώματός της;


Να παρατηρήσετε με προσοχή τα έργα της νεότερης τέχνης.
Περιγράψτε την εξωτερική εμφάνιση της Πηνελόπης σε κάθε έργο.


Τι διαπιστώνετε;
Υπάρχουν ομοιότητες ή διαφορές μεταξύ των έργων της νεότερης εποχής σχετικά με τον τρόπο που παρουσιάζεται η Πηνελόπη;
Η εικόνα της Πηνελόπης πλησιάζει την εικόνα που εσείς πλάσατε στη φαντασία σας ή και ζωγραφίσατε ίσως, όταν διαβάζατε το έργο του Ομήρου;
Υπάρχουν πίνακες που αναπαριστούν κάποιες συγκεκριμένες σκηνές από την Οδύσσεια; Μπορείτε να τις εντοπίσετε; Τι ομοιότητες ή τι διαφορές παρατηρείτε σε σχέση με τον τρόπο που παρουσιάζονται στον Όμηρο; Πόσο κοντά πιστεύετε ότι είναι οι ζωγράφοι σε αυτό που Όμηρος αφηγείται στο έργο του;
Εσείς πώς θα παρουσιάσετε την Πηνελόπη στο θεατρικό μονόλογο που θα γράψετε;
Να δώσετε μια σύντομη περιγραφή της με τη μορφή σκηνικών οδηγιών.

Πριν ξεκινήσετε την περιγραφή σας να λάβετε υπόψη:
 ότι οι άμεσες σκηνικές οδηγίες δίνονται σε διάφορα σημεία του θεατρικού έργου μέσα σε παρένθεση από το θεατρικό συγγραφέα στην προσπάθειά του να «σκηνοθετήσει» το έργο. Είναι επομένως, μικρής έκτασης πληροφορίες οι οποίες μπορεί να αφορούν την περιγραφή του σκηνικού χώρου, της εξωτερικής εμφάνισης των προσώπων, των συναισθημάτων τους, των κινήσεών τους πάνω στη σκηνή ή ό,τι άλλο ο συγγραφέας κρίνει απαραίτητο να διευκρινίσει.

 τις σκηνικές οδηγίες σε κάποια από τα θεατρικά έργα που έχετε στη διάθεσή σας. 

3.2  Ομάδα- Αθηνά 
Στη σελίδα Αρχαία Τέχνη, στο όνομα Αθηνά θα βρείτε διάφορα αγγεία της αρχαίας περιόδου στα οποία απεικονίζεται η θεά.  


Στο διαδίκτυο πηγαίνετε στις  παρακάτω ιστοσελίδες:



Να επιλέξετε τα έργα τα οποία έχουν σχέση με τη θεά Αθηνά και αφού τα αντιγράψετε να τα αποθηκεύσετε στο φάκελο Αθηνά που έχετε ήδη δημιουργήσει στην επιφάνεια εργασίας. 


Να παρατηρήσετε με προσοχή τα έργα της αρχαίας περιόδου:  

  • Περιγράψτε την εξωτερική εμφάνιση της θεάς.Τι φοράει; Τι κρατάει; Σας φαίνεται όμορφη ή  άσχημη;
  • Από τη μυθολογία γνωρίζετε ότι ήταν η θεά της σοφίας και του πολέμου. Υπάρχουν στοιχεία που το υποδεικνύουν αυτό στα έργα; Στοιχεία με βάση τα οποία ακόμη και αν δεν γνωρίζατε ότι πρόκειται για τη θεά Αθηνά, θα μπορούσατε να το μαντεύσετε;

Να παρατηρήσετε με προσοχή τα έργα της νεότερης τέχνης:
  Περιγράψτε την εξωτερική εμφάνιση της θεάς.

  • Υπάρχουν ομοιότητες ή διαφορές μεταξύ των έργων της νεότερης εποχής σχετικά με τον τρόπο που παρουσιάζεται η Αθηνά;
  • Υπάρχουν κάποιοι πίνακες στους οποίους  θα σας ήταν εύκολο  να μαντεύσετε ότι πρόκειται για τη συγκεκριμένη θεά ή το αντίθετο;
  • Η εικόνα της Αθηνάς πλησιάζει την εικόνα που εσείς πλάσατε στη φαντασία σας ή και ζωγραφίσατε ίσως, όταν διαβάζατε το έργο του Ομήρου;

  • Ανατρέξτε στα χωρία τα οποία έχετε συγκεντρώσει σχετικά με την Αθηνά από την Οδύσσεια και εντοπίστε τα εκφραστικά μέσα που χρησιμοποιεί ο Όμηρος για να την περιγράψει; Πόσο κοντά στην περιγραφή αυτή θεωρείτε ότι βρίσκεται η εικονική αναπαράσταση της θεάς;
Εσείς πώς θα  παρουσιάσετε  τη θεά Αθηνά στο θεατρικό μονόλογο που θα γράψετε; Να δώσετε μια σύντομη περιγραφή της θεάς με τη μορφή σκηνικών οδηγιών. 

Πριν ξεκινήσετε την περιγραφή σας να λάβετε υπόψη:
ότι οι άμεσες σκηνικές οδηγίες δίνονται σε διάφορα σημεία του θεατρικού έργου μέσα σε παρένθεση από το θεατρικό συγγραφέα στην προσπάθειά του να «σκηνοθετήσει» το έργο. Είναι επομένως, μικρής έκτασης πληροφορίες οι οποίες μπορεί να αφορούν την περιγραφή του σκηνικού χώρου, της εξωτερικής εμφάνισης των προσώπων, των συναισθημάτων τους, των κινήσεών τους πάνω στη σκηνή ή ό,τι άλλο ο συγγραφέας κρίνει απαραίτητο να διευκρινίσει.

 τις σκηνικές οδηγίες σε κάποια από τα θεατρικά έργα που έχετε στη διάθεσή σας.


3.3  Ομάδα-Καλυψώ
Στη σελίδα Αρχαία Τέχνη, στο όνομα  Καλυψώ θα βρείτε διάφορα αγγεία της αρχαίας περιόδου στα οποία απεικονίζεται η θεά.


Στο διαδίκτυο πηγαίνετε στις   παρακάτω ιστοσελίδες:



Να επιλέξετε τα έργα τα οποία έχουν σχέση με την Καλυψώ και αφού τα αντιγράψετε να τα αποθηκεύσετε στο φάκελο Καλυψώ που έχετε ήδη στην επιφάνεια εργασίας.


Να παρατηρήσετε με προσοχή τα έργα της αρχαίας περιόδου: 
§  Περιγράψτε την εξωτερική εμφάνιση της Καλυψώς; Πώς είναι ντυμένη; Σας φαίνεται όμορφη ή  άσχημη;


Να παρατηρήσετε με προσοχή τα έργα της νεότερης τέχνης.
§  Περιγράψτε την εξωτερική εμφάνιση της θεάς σε κάθε έργο. 
§  Υπάρχουν ομοιότητες ή διαφορές μεταξύ των έργων της νεότερης εποχής σχετικά με τον τρόπο που παρουσιάζεται η Καλυψώ; 
§  Η εικόνα της Καλυψώς πλησιάζει την εικόνα που εσείς πλάσατε στη φαντασία σας ή και ζωγραφίσατε ίσως, όταν διαβάζατε το έργο του Ομήρου;


Υπάρχουν πίνακες που αναπαριστούν κάποιες συγκεκριμένες σκηνές από την Οδύσσεια; Μπορείτε να τις εντοπίσετε; 
Τι  ομοιότητες ή τι διαφορές παρατηρείτε σε σχέση  με τον τρόπο που παρουσιάζονται στον Όμηρο; Πόσο κοντά πιστεύετε  ότι είναι  οι ζωγράφοι σε αυτό που Όμηρος αφηγείται στο έργο του;


Εσείς πως θα  παρουσιάσετε  την Καλυψώ στο θεατρικό μονόλογο που θα γράψετε; Να δώσετε μια σύντομη περιγραφή της θεάς με τη μορφή σκηνικών οδηγιών.
Πριν ξεκινήσετε την περιγραφή σας να λάβετε υπόψη:
ότι οι άμεσες σκηνικές οδηγίες δίνονται σε διάφορα σημεία του θεατρικού έργου μέσα σε παρένθεση από το θεατρικό συγγραφέα στην προσπάθειά του να «σκηνοθετήσει» το έργο. Είναι επομένως, μικρής έκτασης πληροφορίες οι οποίες μπορεί να αφορούν την περιγραφή του σκηνικού χώρου, της εξωτερικής εμφάνισης των προσώπων, των συναισθημάτων τους, των κινήσεών τους πάνω στη σκηνή ή ό,τι άλλο ο συγγραφέας κρίνει απαραίτητο να διευκρινίσει.

 τις σκηνικές οδηγίες σε κάποια από τα θεατρικά έργα που έχετε στη διάθεσή σας. 


3.5  Ομάδα-Ναυσικά   
Στη σελίδα Αρχαία Τέχνη, στο όνομα Ναυσικά θα βρείτε διάφορα αγγεία της αρχαίας περιόδου στα οποία απεικονίζεται η Ναυσικά.




Στο διαδίκτυο πηγαίνετε στις  παρακάτω ιστοσελίδες:
http://www.maicar.com/GML/Calypso3.html 


 Να επιλέξετε τα έργα τα οποία έχουν σχέση με τη Ναυσικά και αφού τα αντιγράψετε να τα αποθηκεύσετε στο φάκελο Ναυσικά που έχετε ήδη δημιουργήσει στην επιφάνεια εργασίας.




Να παρατηρήσετε με προσοχή τα έργα της αρχαίας περιόδου: 
§ Περιγράψτε την εξωτερική εμφάνιση της νεαρής κοπέλας; Τι φοράει; Τι κρατάει;Σας φαίνεται όμορφη; 
§ Είναι μόνη της; Ποιοι άλλοι  είναι μαζί της; Σε τι διαφέρουν από τη Ναυσικά; 
§ Η εικονική αναπαράσταση έχει σχέση με κάποια συγκεκριμένη σκηνή που περιγράφει ο Όμηρος στο  έργο του; Τι ομοιότητες εντοπίζετε;


Να παρατηρήσετε με προσοχή τα έργα της νεότερης τέχνης.
§Περιγράψτε την εξωτερική εμφάνιση της Ναυσικάς; 
§Υπάρχουν ομοιότητες ή διαφορές μεταξύ των έργων της νεότερης εποχής σχετικά με τον τρόπο που παρουσιάζεται η Ναυσικά
§Η εικόνα της Ναυσικάς πλησιάζει την εικόνα που εσείς πλάσατε στη φαντασία σας ή και ζωγραφίσατε ίσως, όταν διαβάζατε το έργο του Ομήρου;


Ποιες σκηνές από την Οδύσσεια αναπαριστούν οι ζωγράφοι; 
Τι  ομοιότητες ή τι διαφορές εντοπίζετε σε σχέση  με τον  τρόπο που παρουσιάζονται οι σκηνές στον Όμηρο;


Εσείς πως θα  παρουσιάσετε  τη Ναυσικά στο θεατρικό μονόλογο που θα γράψετε;Να δώσετε μια σύντομη περιγραφή της νεαρής κοπέλας με τη μορφή σκηνικών οδηγιών.

Πριν ξεκινήσετε την περιγραφή σας να λάβετε υπόψη:
ότι οι άμεσες σκηνικές οδηγίες δίνονται σε διάφορα σημεία του θεατρικού έργου μέσα σε παρένθεση από το θεατρικό συγγραφέα στην προσπάθειά του να «σκηνοθετήσει» το έργο. Είναι επομένως, μικρής έκτασης πληροφορίες οι οποίες μπορεί να αφορούν την περιγραφή του σκηνικού χώρου, της εξωτερικής εμφάνισης των προσώπων, των συναισθημάτων τους, των κινήσεών τους πάνω στη σκηνή ή ό,τι άλλο ο συγγραφέας κρίνει απαραίτητο να διευκρινίσει.

 τις σκηνικές οδηγίες σε κάποια από τα θεατρικά έργα που έχετε στη διάθεσή σας.




3.6  Ομάδα-Κίρκη
Στη σελίδα Αρχαία Τέχνη, στο όνομα Κίρκη θα βρείτε διάφορα αγγεία της αρχαίας περιόδου στα οποία απεικονίζεται η Κίρκη.


Στο διαδίκτυο πηγαίνετε στις παρακάτω ιστοσελίδες: 
Να επιλέξετε τα έργα τα οποία έχουν σχέση με την Κίρκη και αφού τα αντιγράψετε να τα αποθηκεύσετε στο φάκελο Κίρκη που έχετε ήδη στην επιφάνεια εργασίας.


 Να παρατηρήσετε με προσοχή τα έργα της αρχαίας περιόδου:


§  Περιγράψτε την εξωτερική εμφάνιση της θεάς; Τι φοράει; Τι κρατάει;  Σας φαίνεται όμορφη;
§ Η εικονική αναπαράσταση έχει σχέση με κάποια συγκεκριμένη σκηνή που περιγράφει ο Όμηρος στο  έργο του; Τι ομοιότητες εντοπίζετε;
§ Η εικόνα της Κίρκης πλησιάζει την εικόνα που εσείς πλάσατε στη φαντασία σας ή και ζωγραφίσατε ίσως, όταν διαβάζατε το έργο του Ομήρου;


Να παρατηρήσετε με προσοχή τα έργα της νεότερης τέχνης.
§ Περιγράψτε την εξωτερική εμφάνιση της θεάς;
§Υπάρχουν ομοιότητες ή διαφορές μεταξύ των έργων σχετικά με τον τρόπο που παρουσιάζεται η Κίρκη; 


Εσείς πως θα την παρουσιάσετε  στο θεατρικό μονόλογο που θα γράψετε; Να δώσετε μια σύντομη περιγραφή της με τη μορφή σκηνικών οδηγιών.

Πριν ξεκινήσετε την περιγραφή σας να λάβετε υπόψη:
 ότι οι άμεσες σκηνικές οδηγίες δίνονται σε διάφορα σημεία του θεατρικού έργου μέσα σε παρένθεση από το θεατρικό συγγραφέα στην προσπάθειά του να «σκηνοθετήσει» το έργο. Είναι επομένως, μικρής έκτασης πληροφορίες οι οποίες μπορεί να αφορούν την περιγραφή του σκηνικού χώρου, της εξωτερικής εμφάνισης των προσώπων, των συναισθημάτων τους, των κινήσεών τους πάνω στη σκηνή ή ό,τι άλλο ο συγγραφέας κρίνει απαραίτητο να διευκρινίσει.

 τις σκηνικές οδηγίες σε κάποια από τα θεατρικά έργα που έχετε στη διάθεσή σας.




3.7  Ομάδα-Αντίκλεια


Αν ψάξετε στο διαδίκτυο για την Αντίκλεια και την απεικόνισή της στην αρχαία ή νεότερη τέχνη θα διαπιστώσετε ότι δεν μπορούμε να εντοπίσουμε σχετικά έργα. Δεν είμαστε σίγουροι ότι δεν υπάρχουν, αλλά χρειάζεται μια πιο εκτεταμένη και σε βάθος έρευνα για να απαντήσουμε με μεγαλύτερη βεβαιότητα. 


Πώς ερμηνεύετε το γεγονός ότι ενώ τα άλλα γυναικεία πρόσωπα έχουν εμπνεύσει αρκετούς  καλλιτέχνες σε διάφορες  ιστορικές περιόδους  δεν συνέβη το ίδιο με την Αντίκλεια;


Πώς παρουσιάζεται στην Οδύσσεια η Αντίκλεια; Σε ποια ραψωδία τη συναντούμε; Γίνεται εξωτερική περιγραφή της; Σε τι επικεντρώνεται ο αφηγητής κατά την παρουσίασή της;  Μπορείτε να φανταστείτε πως ήταν η γυναίκα αυτή όσο ζούσε;


Εσείς πώς θα  παρουσιάσετε  την Αντίκλεια στο θεατρικό μονόλογο που θα γράψετε; Να δώσετε μια σύντομη περιγραφή της με τη μορφή σκηνικών οδηγιών.
     

4ο Φύλλο εργασίας

Υπόθεση εργασίας: Στην Οδύσσεια συχνά ο Όμηρος χρησιμοποιεί ως αφηγηματική τεχνική το μονόλογο. Στόχος δικό σας είναι να γράψετε ένα θεατρικό μονόλογο. Ο θεατρικός μονόλογος  είναι στην ουσία ένα είδος διαλόγου, καθώς το πρόσωπο μπορεί να συνομιλεί  με τον εαυτό του, με κάποιον άλλο ο οποίος ενδεχομένως εκείνη τη στιγμή δεν είναι παρών ή και με το κοινό.




    Πριν ξεκινήσετε να γράφετε να λάβετε υπόψη την ηλικία, την κοινωνική θέση, τις ιδιαιτερότητες του χαρακτήρα που μιλάει με βάση τις πληροφορίες που έχετε από την Οδύσσεια, ώστε να επιλέξετε το κατάλληλο ύφος.


    Σε σχέση με το «χτίσιμο» του ρόλου αναρωτηθείτε:

Τι νιώθει η γυναίκα αυτή για τον Οδυσσέα;
Τον εκτιμά; Τον θαυμάζει; Τον μισεί;  Είναι αδιάφορη συναισθηματικά;
Πώς εμπλέκεται στο νόστο του Οδυσσέα;
Θέλει να πετύχει τον στόχο του ο ήρωας και να φτάσει στην Ιθάκη; Στη γυναίκα του και στο παιδί του;
Τι νιώθει για την «άλλη γυναίκα», την Πηνελόπη;


Η ίδια τι έκανε για αυτόν;
Για ποιο λόγο ενήργησε με τον έναν ή τον άλλο τρόπο;
Υπήρξε ειλικρινής μαζί του;


Αν είχε μια δεύτερη ευκαιρία θα έκανε κάτι άλλο διαφορετικό;
Έχει μετανιώσει για τον τρόπο συμπεριφοράς της;




   Οι ερωτήσεις αυτές είναι ενδεικτικές. Στόχος είναι να λειτουργήσουν βοηθητικά για να κατανοήσετε καλύτερα την «ηρωίδα» του έργου σας. Δεν είναι απαραίτητο να τις απαντήσετε όλες ούτε φυσικά να ακολουθήσετε αναγκαστικά τη σειρά διατύπωσης. Αν θέλετε μάλιστα, μπορείτε να προσθέσετε και  να απαντήσετε σε δικές σας ερωτήσεις, εφόσον θεωρείτε ότι διαφωτίζουν περισσότερο  το ρόλο που φτιάχνετε.